งานคราฟต์ไม่จำเป็นต้องทำจาก ไม้ ผ้า หนัง หรือ วัสดุจากธรรมชาติเสมอไป
เพราะ พลาสติก ก็เป็นวัสดุสำคัญในการทำงานคราฟต์
คุณสมบัติของพลาสติก คือ ความคงทน สีสด ทำความสะอาดง่าย แต่ข้อเสียของมันก็คือ การย่อยสลายที่ยาก ทำให้เป็นภาระต่อสิ่งแวดล้อม
ปัจจุบันจึงมีการนำพลาสติกมารีไซเคิล และนำมาเป็นวัสดุในการทำสินค้าชนิดใหม่ หลากหลายรูปแบบ ทั้งงานศิลปะ งานหัตถกรรม หรือ สินค้าแฟชั่นต่างๆ
โดยการรีไซเคิลพลาสติกนั้นทำไม่ยาก เพียงนำพลาสติกมาทำความสะอาด บดเป็นชิ้น นำไปทำเป็นเม็ดพลาสติก นำเม็ดพลาสติกไปขึ้นรูปเพื่อทำเป็นวัสดุใหม่
แต่สิ่งยากจริงๆ คือ
1.แยกพลาสติกออกจากขยะอื่น
2.แยกพลาสติกให้ถูกหมวดหมู่ เพราะพลาสติกคนละประเภทนั้นไม่สามารถนำมารีไซเคิลรวมกันได้
Craft ‘N’ Roll จะพาไปชมโรงงานแปรรูปพลาสติกจำลอง Circular Factory ที่จัดแสดงใน Bangkok Design Week 2019 ว่ากว่าพลาสติกจะถูกแปรรูปให้เป็นผลงานสร้างสรรค์ได้ มันต้องผ่านอะไรบ้าง
พลาสติกที่นิยมนำมารีไซเคิลแบ่งเป็น 7 หมวดหมู่ ได้แก่
1.PETE (Polyethylene Terephthalate Ethylene) พลาสติกใส ใช้ในการบรรจุเครื่องดื่ม เช่น น้ำดื่ม
2.HDPE (High Density Polyethylene) พลาสติกสีทึบ ในการบรรจุเครื่องดื่มและของเหลว เช่น ใช้บรรจุนมสด น้ำยาซักผ้า แชมพู ขวดยา ถุงพลาสติก เป็นต้น
3.PVC (Polyvinyl Chloride) พลาสติกสำหรับห่อหุ้ม เช่น ถุงชนิดหนา เชือกพลาสติก ขวดบรรจุชนิดบีบ ขวดน้ำมันพืช
4.LDPE (Low Density Polyethylene) เช่น ถุงชนิดบาง ถุงบรรจุอาหารเย็น
5.PP (Polypropylene) เช่น ยางลบ ถ้วยโยเกิร์ต หลอดดูด ถุงบรรจุอาหารร้อน
6.PS (Polystyrene) เช่น โฟม กล่องข้าว ช้อน/ส้อมใช้แล้วทิ้ง
7.Other (อื่นๆ) เช่น พอลีคาร์บอนเนต (polycarbonate)
โดยพลาสติกที่นิยมนำมารีไซเคิลนั้น ได้แก่ แบบที่ 1 PETE และ แบบที่ 2 HDPE เพราะพลาสติกสองชนิดนี้ทนความร้อนสูง เมื่อรีไซเคิลแล้วนำไปใช้ได้หลากหลาย และเป็นพลาสติกที่คนใช้ในชีวิตประจำวันมากที่สุดด้วย
โดยขวดน้ำพลาสติกใสๆ คือ PETE ส่วนฝาขวดพลาสติกสีทึบๆ เป็น HDPE
ภายใน Circular Factory มีการจำลองให้ดูว่า พลาสติกแต่ละประเภทนั้น หน้าตาประมาณไหน และเมื่อถูกนำไปแปรรูปจะต้องผ่านขั้นตอนอะไรบ้าง
Upcycling คืออะไร
ปกติเราจะได้ยินคำว่า Recycling ที่หมายถึงการนำวัสดุต่างๆ มาแปรรูป และใช้ใหม่ นำพลาสติกจากขวดน้ำมารีไซเคิลเป็นถุงพลาสติก เป็นต้น
แต่ Upcycling จะมุ่งเน้นไปที่การนำวัสดุเหล่านั้น มาสร้างเป็นสินค้าที่มูลค่าเพิ่มขึ้น เช่น นำพลาสติกจากขวดน้ำ มาทอเป็นเส้นใยและทอเป็นกระเป๋าสาน เป็นต้น
PTT Global Chemical (GC) เป็นองค์กรที่กำลังผลักดัน Upcycling อย่างจริงจัง โดยกระบวนการ Upcycling นั้นมีหลากหลายรูปแบบมาก ทั้งการนำพลาสติกมาขึ้นรูป ฉีดเป็นเส้น หลอมเป็นรูปทรงอื่นๆ
มาดูกันว่าผลงานจากการ Upcycling นั้นมีอะไรบ้าง
กระเป๋าสาน
พลาสติกเมื่อนำมาฉีดเป็นเส้น สามารถนำมาสานเป็นกระเป๋าที่ลวดลายสวยงามและยังมีความทนทาน ใช้งานได้เป็นสิบปีอีกด้วย
จานชามพลาสติก
เมื่อนำเม็ดพลาสติกมาหลอม จะสามารถนำมาขึ้นรูปในลักษณะเป็นเส้นที่หนาได้ซึ่งเป็นหลักการเดียวกับ การพิมพ์สามมิติ (3D Printing)
โดยภาชนะจากพลาสติกเหล่านี้สามารถใช้บรรจุน้ำ หรืออาหารได้ เพราะทำจากพลาสติกประเภท 1 และ 2 ที่เป็นมาตรฐานสำหรับอาหารอยู่แล้ว (Food Grade)
ที่รองแก้ว
เมื่อนำพลาสติกหลากหลายสีมาหลอมรวมกัน ผสมกับทักษะศิลปะนิดหน่อย ก็จะได้ที่รองแก้วลวดลายคล้ายหินอ่อน ที่มีมูลค่าเพิ่มขึ้นมาก
รองเท้าแตะจากขยะพลาสติก
ผลงานนี้เป็นของกลุ่มทะเลจร และชาวบ้านในจังหวัดปัตตานี โดยเป็นการนำขยะพลาสติกมาย่อยให้เป็นชิ้นเล็ก จากนั้นก็มาผสมกาวชนิดพิเศษที่ได้จากการวิจัยเทคโนโลยียาง ของคณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ (วิทยาเขตปัตตานี) แล้วมาผลิตเป็นรองเท้า
ถึงแม้ว่าผลงานเหล่านี้อาจจะมีขั้นตอนเยอะ ใช้เครื่องจักรเฉพาะทาง และต้องเตรียมหาวัตถุดิบ
แต่ถ้าคุณสามารถเปลี่ยนของที่คนส่วนใหญ่ไม่เห็นค่า ให้กลายเป็นงานคราฟต์ที่มีราคาได้
สินค้าของคุณมีโอกาสโตได้อย่างยั่งยืน
